Bel Akker
De organisatie ontstond begin jaren tachtig als een buurthuis waar mensen langskwamen voor een koffie of om voor elkaar te koken. Vervolgens werden ook bezoekers ontvangen en startte men een catering op. Het aantal medewerkers groeide, er werden ateliers opgericht en de focus verschoof naar opleiding. Zo evolueerde de organisatie langzaamaan tot haar huidige vorm. In 2015 werd de eerste moestuin opgericht, bovenop de gedempte Kleine Zenne achter de gebouwen van de oude BelVue brouwerij langs de Henegouwenkaai. Het project kreeg de naam Bel Akker.
Bengt Hendrickx is coördinator van de werkzaamheden op het veld. 'We telen op de 15 are lange moestuin vooral gewassen met een hoge productiewaarde zoals bladgewassen, kruiden en tomaten geteeld op biologische wijze. Vrijwilligers en mensen uit de arbeidszorg kunnen er op eigen tempo aan het werk onder begeleiding van enkele stadslandbouwers.'
De producten worden verwerkt in het aanpalende restaurant Bel Mundo en de broodjeszaak Bel’O of worden verkocht in de biowinkel The Food Hub. Momenteel heeft Atelier Groot Eiland vijf biologische moestuinen verspreid in Brussel, elk met hun eigen mogelijkheden en uitdagingen.
Dit jaar ging Atelier Groot Eiland met haar nieuwste project van start, een CSA-tuin (Community Supported Agriculture) in Jette met de toepasselijke naam CourJette. Geabonneerden kunnen er het hele jaar door hun eigen groenten en fruit komen plukken. Deze worden geteeld door twee boeren/begeleiders en een 8-tal extra werkkrachten uit de arbeidszorg. Centraal staat de connectie tussen de producent en de buurtbewoners.
Daktuin met stadslandbouw
In 2017 werd het stadslandbouwproject voor het eerst uitgebreid met een grote daktuin van 11 are bovenop de FOODMET/Abbatoirs in Anderlecht. Hier worden vooral gewassen met een toegevoegde waarde zoals bonen, aubergines en meloenen geteeld, o.a. om het aanbod te verbreden. Hoewel de productie ook hier zonder pesticiden of kunstmest gebeurt is bio-certificatie niet mogelijk omdat geteeld wordt op een daarvoor geschikt substraat, in plaats van in volle grond.
'Een dakmoestuin biedt een antwoord op het gebrek aan open ruimte in de stad maar brengt ook heel eigen uitdagingen met zich mee. Vooral hitte en droogte zijn er onze grootste vijand', aldus Bengt. 'Er heerst een droog microklimaat en de waterhuishouding in het substraat is niet te vergelijken met deze van een echte bodem. Om de draagkracht van het dak niet te overschrijden maken we gebruik van drupirrigatie om de planten zo efficiënt mogelijk te bewateren.'
Bengt Hendrickx, coördinator van Bel Akker: 'Van veld tot daktuin, elk terrein in de stad heeft zijn eigen uitdagingen en het is aan ons om daar creatief mee om te springen.'
Grondwater recupereren
Op Hélifarm, een buurttuin in de Noordwijk in samenwerking met LDC De Harmonie en Velt van eveneens 15 are, werd voor de watervoorziening een heel bijzondere oplossing gevonden dankzij de Brusselse organisatie Open Source. Die is erop gebrand om een nuttig gebruik te vinden voor het grondwater dat op bouwwerven wordt opgepompt en anders verloren gaat. Het grondwater van de nabijgelegen werven wordt deels gerecupereerd in watertanks en voor irrigatie van de gewassen gebruikt. 'In de stad is het schaarse water extra kostbaar. Het is belangrijk om deze zo efficiënt mogelijk te benutten.'
'In de stad is het schaarse water extra kostbaar. Het is belangrijk om deze zo efficiënt mogelijk te benutten.'
Vervuilde gronden
Naast de toegang tot water is ook de beschikbaarheid van (propere) grond een grote uitdaging in de stad. Er zijn heel wat braakliggende terreinen maar vaak zijn die vervuild of gewoonweg niet toegankelijk. Voor het project Armonea dat in 2019 van start ging werden paletten en een dikke laag propere grond bovenop een vervuild terrein aangebracht om een veilige en gezonde voedselproductie mogelijk te maken.
'De uitdaging voor dit project ligt vooral op het logistieke vlak', aldus coördinator Bengt. 'Het terrein bevindt zich op een viertal kilometer van ons centrale punt aan de Henegouwenkaai en alle verplaatsingen gebeuren met het openbaar vervoer of de elektrische bakfiets. Daarom zullen we er dit jaar eerder arbeidsextensieve teelten doen, met o.a. groenbemester en pompoenen. Zo zie je dat elk terrein in de stad zijn eigen uitdagingen heeft en het is aan ons om daar creatief mee om te springen.'
