“Allo?”
Een kort en krachtig “Allo?” klinkt door de telefoon wanneer we Lucie Jata, boerin en voorzitter van een lokale vrouwengroep in regio Fatick (Senegal), opbellen. Zo gaat dat met drukbezette, sterke vrouwen! Zittend onder de mangoboom, naast een heleboel nieuwsgierige buurtkinderen, steekt ze van wal. Lucie loopt over van kracht, praat vol passie en is helemaal overtuigd van wat ze doet.
'Mijn ajuinen zien er beter uit. En mijn tomaten, aardappelen en sla ook!' Een stralende Lucie vertelt enthousiast: 'Agro-ecologische principes toepassen is goed en gezond voor mijn kinderen, mijn familie, mezelf en mijn omgeving! Dagelijks werk ik in onze groentetuin en ik heb meer energie dan ooit. Chemische bestrijdingsmiddelen zijn hier uit den boze. Ik zie hoe de bodem rijker wordt en ik leerde dat dankzij deze manier van werken ook de voedingswaarde verhoogt. Het werken in groep in de groentetuin veranderde mijn leven. Ik ben er niet alleen, iedereen vertelt verhalen en we lachen elke dag. Samenwerken is beter, eenheid maakt kracht! En dit alles in een prachtig groene omgeving. Dat is pas goed voor ieders gezondheid!'
Van lokale vrouwengroep…
Na een grootscheepse regionale campagne over landbezit voor vrouwen, kreeg Lucie, samen met 45 andere vrouwen, 3,5 ha grond in eigen bezit. Zij is voorzitter van de groep. Verder is er een secretaris, een penningmeester en een animatrice die de groep moet alfabetiseren. Ze leven in een rurale zone met veel voedselonzekerheid en veel vrouwen zijn er analfabeet. Er wordt steeds gestreefd om participatief samen te werken. Dank zij de alfabetisering kunnen vrouwen meer doen dan enkel "aanwezig zijn": ze worden geactiveerd, nemen verantwoordelijkheden op en beslissen mee.
Lucie is lid van de overkoepelende vrouwenfederatie van Toubacouta. Daar komen vrouwen uit 35 lokale groepen samen om hun economische, sociale, culturele en politieke impact te vergroten. De federatie bereikt een slordige 2500 dames en via hen ook hun families. Zo zorgt het voor een regio vol duurzame ontwikkeling.
Lucie: 'Agro-ecologische principes toepassen is goed en gezond voor mijn kinderen, mijn familie, mezelf en mijn omgeving!'
... tot regionale vrouwenfederatie
'De federatie heeft een opslagruimte voor ajuinen. Wanneer de markt overspoeld wordt met ajuinen, kopen ze die van ons en bewaren ze die tot we er een betere prijs voor kunnen krijgen.' Zo vat Lucie één van de vele voordelen van de federatie samen. De bijeenkomsten van deze vrouwenfederatie betekenen echter nog veel meer. Het is een mini-marktplaats op zich. Iedereen heeft naast de gemeenschappelijke groentetuin nog wel een ander handeltje lopen. De meest uiteenlopende zaken worden er aangeboden: kledij, cosmetica of heerlijke cashewnoten bijvoorbeeld. Dankzij de aan- en verkoop van ajuinen, de mini-marktplaats en de mogelijkheid tot het verlenen van microkredieten aan hun leden verhoogt de federatie de financiële zekerheden en de mogelijkheden van de vrouwen aanzienlijk.
Door het samenzijn in de groepen en vooral in de federatie, stijgt het zelfbewustzijn en het zelfvertrouwen van de vrouwen. Vrouwen komen, over verschillende dorpen en bevolkingsgroepen heen, samen en ontdekken de kracht van het getal.
'Ik heb er altijd van gedroomd om deel uit te maken van een beweging. Tijdens de vorige manifestatie voelde ik mij voor het eerst in mijn leven deel van een belangrijk geheel, een plek waar er naar onze problemen geluisterd werd', aldus mevrouw Jacqueline Diouf, lid van de vrouwengroep van Diouroup na een actie van de federatie om op het beleid te wegen.
Lucie: 'We hebben nood aan kennis over rijke en gevarieerde maaltijden, voedingsrijke groenten en gezonde manieren om aan landbouw te doen.'
Kennis, gelijkwaardigheid en gezondheid
Lucie: 'Gelijkheid tussen man en vrouw gaat volgens mij over toegang tot hetzelfde onderwijs. Het recht op dezelfde kennis en diploma’s! En we hebben nood aan kennis over rijke en gevarieerde maaltijden, voedingsrijke groenten en gezonde manieren om aan landbouw te doen.'
Solidagro’s partner, Département du Développement Communautaire de l’Eglise Luthérienne du Sénégal (ELS), begeleidt verschillende lokale vrouwengroepen in Fatick en ondersteunt tevens de vrouwenfederatie van Toubacouta. Rafael, bio-ingenieur van ELS, informeert de vrouwengroepen over de gevaren van chemische producten en begeleidt hen in het verbeteren van hun bodemsamenstelling. Er wordt ingezet op dierlijke mest en samenwerking met het bodemleven in de tuinen. Binnen de federatie faciliteert ELS ruimte om ervaringen uit te wisselen over de agro-ecologische principes die de vrouwen toepassen in hun tuinen. Samen overlopen de leden hun successen en problemen en gaan ze op zoek naar de beste manier om hun grond te bewerken. De alfabetiseringsklassen worden door ELS voorzien van didactisch materiaal in drie lokale talen: Wolof, Sérer en Socé.
Op naar de toekomst?
'Later wil ik een rustige oude dag', zegt Lucie. 'Mijn kinderen nemen dan het werk over. Hoewel, als ze iets anders willen, of als de vrouwen van mijn zonen ergens anders willen werken, dan mag dat ook.'
