Dierwelzijn als prioriteit
Vier generaties al boert de familie Metsu aan de Vleterbeek in Poperinge. Huidig boer José nam van zijn vader nog een gemengd bedrijf over, maar koos zelf voor varkenshouderij. Tot hij op zijn eigen grenzen stootte: “Ooit begon ik met 100 biggen, maar de schommelende markt dwong me steeds groter te worden. Toen ik bij 400 biggen het advies kreeg om nog eens te verdubbelen, zag ik dat niet meer zitten. Ik had goede herinneringen aan hoe de varkens vroeger op stro leefden en buiten liepen. Dat vond ik terug in bio.”
In 2020 schakelde hij om naar bio. Sindsdien is zijn manier van werken helemaal veranderd: “Het is harder maar gelukkiger werken. In de gangbare varkenshouderij kan je met inputs veel bijsturen, in bio mag dat niet. Maar mijn dieren zijn vandaag ook gezonder. Zo heb ik bijvoorbeeld geen antibiotica meer nodig.” Daarnaast selecteert José nu ook niet meer op zeugen die zoveel mogelijk werpen, maar op rustige zeugen.
"Mijn dieren zijn vandaag ook gezonder. Zo heb ik bijvoorbeeld geen antibiotica meer nodig.” - José Metsu
Niet alleen José, maar ook zijn varkens pasten zich aan: “Ze moesten wennen aan het stro en het op de wei lopen. Vroeger waren de dieren schuw als je in de stal kwam. Vandaag komen ze soms naar je toe en kan je ze al eens aaien." Het zijn ook de helft minder dieren in wat een gesloten bedrijf heet: de varkens worden nu op de Vleterbeek afgemest.
Innovatieve mobiele buitenstal
Dankzij het EU-project PPILOW, dat inzet op meer dierenwelzijn, heeft José sinds kort een buitenhut op zijn wei. “Ik kan daar in rechtstaan en zo’n hut kan verplaatst worden. De bedoeling is dat zeugen er in kunnen werpen op stro. Op die manier zien de klanten die hier vlees komen halen ook de dieren”, vertelt José. Dit project, waar BioForum vzw mee uitvoerder van is, verkent de mogelijkheden voor verdere verbeteringen in dierenwelzijn binnen de biologische sector, waarbij speciale aandacht wordt besteed aan biologische varkens en kippen.
De mobiele buitenstal bevordert het welzijn van zeugen met biggen. Voor biologische varkens is buitenloop altijd toegankelijk, maar dit nieuw buitenhutsysteem maakt dat ook mogelijk voor zeugen en hun worp. Dat maakt wel degelijk het verschil aangezien de gangbare kraamhutten doorgaans beperkt van omvang zijn, wat tot stress kan leiden bij de dieren. De grootste oorzaak van sterfte bij biggen is ook gerelateerd aan de beperkte ruimte: wanneer de zeug gaat liggen, kan ze haar biggen verpletteren. Dankzij dit innovatieve systeem, dat over een aparte warme kruipruimte voor biggen beschikt, kan dit niet meer gebeuren. Bovendien kan de zeug meer natuurlijk moedergedrag vertonen en beter contact leggen met haar biggen wanneer er meer ruimte is.
Verbondenheid
Tien procent van het varkensvlees verkoopt José rechtstreeks, de rest is bedoeld voor de retail. “Ik vind die thuisverkoop zeer fijn, maar het is ook wel meer werk. En ik begrijp ook dat niet iedereen zomaar hier kan langskomen. Daarom ben ik ook blij met onze retailpartner. Vroeger had ik geen idee waar mijn vlees terechtkwam, maar nu toont die veel interesse in wat we doen en is het contact veel transparanter.”
Een nieuwe sector betekent ook een nieuw netwerk, maar José leerde al snel de openheid van de biosector kennen. “Er zijn maar weinig biologische varkenshouders in Vlaanderen, en dus kennen we elkaar. We houden contact via WhatsApp of komen af en toe samen om ervaringen uit te wisselen. En dankzij projecten als ‘Boeren in de Westhoek’ heb ik ook andere bioboeren leren kennen bij wie ik een deel voer kan aankopen of mest kan afzetten.” Het grootste deel van zijn voer teelt hij trouwens zelf.
"Het contact met mijn dieren en mijn klanten geeft erg veel voldoening.” - José Metsu
José blikt vooruit naar de toekomst van Bioboerderij De Vleterbeek: “In mijn ideaalbeeld zou ik de varkens voor thuisverkoop ook op de boerderij slachten. Maar ik weet niet of dat nog zal lukken. Als een van mijn zonen het bedrijf wil overnemen, wil ik hem niet opzadelen met zotte investeringen. Ze moeten hun eigen bedrijfskeuzes maken.” Vandaag is hij vooral trots op de stap die hij heeft gezet: “Je mag de hoeveelheid werk niet onderschatten, maar vroeger boerde ik op een eiland. Vandaag geeft het contact met mijn dieren en mijn klanten erg veel voldoening.”
BioForum vzw is aangesloten bij Voedsel Anders en zorgde voor dit portret. Lees hier meer over hun werk. Met portretten uit de agro-ecologische beweging toont Voedsel Anders wat mogelijk is. Je vindt alle portretten hier.